Herkese merhaba. Bugünkü makalemizi Sanat ve Tasarım kategorisi altına ekliyoruz. Makale konumuz ise Temel Tasarım İlkeleri hakkında olacak.
Sanatın öğeleri ve temel tasarım ilkeleri bir tasarımsal çalışmayı oluşturan temel parçalardır. Çoğu iyi denilen tasarım çalışması söz edecek olduğumuz temel tasarım ilkelerinin büyük bir kısmını veya tamamını kullanmaktadır.
Sanatın öğelerini bir sanat eserinin temel yapı taşları olarak da değerlendirebiliriz. Sanatçılar renk, çizgi, doku, biçim, şekil gibi sanata ait olan öğeleri bir sanat eseri oluştururken kullanmaktadırlar.
Bunların da İlgini Çekebileceğini Düşündük
Temel tasarım ilkeleri ise sanatta yer alan bu temel yapı taşlarını düzenleme ile ilgilidir. Temel tasarım ilkeleri olan kontrast, ritim, oran, denge, birlik, vurgu, hareket ve çeşitlilik bir tasarımcının çalışmalarını daha etkili bir hale getirmek için kullanmış olduğu unsurlardır.
İsterseniz lafı daha fazla uzatmadan temel tasarım ilkelerinin neler olduğunu örneklerle birlikte açıklayalım.
Temel Tasarım İlkleri ve Örnekleri
1. Temel Tasarım İlkesi: Kontrast
Kontrast bir sanat eserinde yer alan zıtlık, zıt unsurların ve etkilerinin düzenlenmesini ifade etmektedir. Örnek vermek gerekirse açık ve koyu renkler, pürüzlü ve pürüzsüz dokular, irili ve ufaklı şekiller bir tasarımda kontrastı oluşturmak için kullanılabilir. Aynı zamanda kontrast bir sanat eserinde çeşitlilik, görsel ilgi ve drama yaratmak için de tercih edilebilir
Yukarıda yer alan ve Caravaggio ‘ya ait olan sanat eserinde kontrast hem açık-koyu renk ve ton kullanımıyla hem de yön çizgileriyle sağlanarak bir aksiyon ve enerji sahnesi ortaya konmuştur.
2. Temel Tasarım İlkesi: Ritim
Ritim bir hareketi veya eylemi göstermeyi amaçlayan temel tasarım ilkesidir. Ritim genel olarak çizgilerin, şekillerin, renklerin ve daha fazlasının tekrarlanmasıyla elde edilir. Aynı zamanda ritim sanat eserlerinde bir tempo yaratarak izleyici gözünün takip etmesi için adeta bir yol oluşturur.
Yukarıda yer alan görseldeki ritim örneğinde izleyicinin gözünü sanat eserinin etrafında döndürmek için şekli, rengi ve çizgiyi tekrarlanmıştır.
3. Temel Tasarım İlkesi: Oran
Oran bir sanat eserinin çeşitli bölümleri arasındaki boyut ilişkisidir. Sanatçılar derinlik, gerçekçilik, yönelim bozukluğu ve drama gibi hisler yaratmak için ölçeği ve oranı kullanabilirler.
Yukarıdaki sanat eserinde yer alan tasarım ilkesi olan oranda sanatçı, yapıtın anlamını geliştirmek için elleri bedenlerinin geri kalanıyla orantısız hale getirmiştir. Bu eserde yer alan adamlar elleriyle çalışıyorlar ve ellerinin ve işlerinin tüm Fransa halkı için ne kadar önemli olduğunu göstermek için ise elleri abartılı resmedilmiştir.
4. Temel Tasarım İlkesi: Ölçek
Sanatta ölçek, bir nesnenin diğerine göre boyutunu tanımlar ve aynı zamanda perspektif ve oran algımızı ifade eder. Gerçekçi görünen sanat eserleri, gerçek dünya nesnelerine benzer şekilde ölçeklenir. Sanatta ölçek, işin genel boyutunu da ifade edebilir.
Yukarıdaki sanat örneğindeki bu ölçekte sanatçı, arka planda kız ile ev arasındaki boşluk veya derinliği göstermek için ölçek kullanır.
5. Temel Tasarım İlkesi: Denge
Denge, bir bileşimdeki ağırlığın dağılımını ifade eder. Gerçek ağırlık, heykel ve mimaride bir faktör olsa da, denge ilkesi çoğunlukla bir sanat eserindeki şekil ve formların görsel ağırlığını ifade eder. Bir sanat eserinin dengesi, kompozisyonun eşitliğini ve gerginliğini etkiler ve çalışmaya bir sakinlik veya kaos hissi verebilir.
Temel tasarım ilkesi olan dengeyi simetrik denge, asimetrik denge ve radyal denge olmak üzere 3 alt başlıkta inceleyebiliriz.
6. Temel Tasarım İlkesi: Bütünlük
Bütünlük, armoni olarak da bilinen, bir sanat eserinin tutarlılığına – ne kadar bütün, tutarlı ve eksiksiz göründüğüne – atıfta bulunan bir tasarım ilkesidir. Sanatta birlik, ille de aynı öğenin defalarca tekrar edilmesi değil, uyumlu bir kompozisyon yaratmak için öğelerin hoş bir birleşimidir.
Yukarıdaki sanat eserinde ritim, form, şekil ve rengin tekrarlanması yoluyla bütünlük tasarım ilkesi başarılı bir şekilde yakalanmıştır.
7. Temel Tasarım İlkesi: Vurgu
Vurgu, bir sanat eserinin dikkati çeken veya ilgi çeken alanını ifade eder. Genellikle bir izleyicinin ilk baktığı yerdir. Sanatçılar, renk veya şekil gibi sanat unsurlarını karşılaştırarak vurgu yaratırlar.
Sanatçılar sanat eserlerinde renk veya şekil gibi sanat unsurlarını karşılaştırarak vurgu tasarım ilkesini yaratırlar.
8. Tasarım İlkesi: Hareket
Hareket iki şekilde düşünülebilir. ilki, bir sanatçının hareketi sanatın unsurlarını ve ilkelerini kullanarak nasıl tasvir ettiğini ifade eder. İkinci yol, bir sanat eserinin görsel akışını ifade eder ve izleyicinin gözlerinin sanat eserine bakarken izlediği yolla gösterilir
Çizgiler, kenarlar, şekiller ve renkler sanatçı tarafından bir sanat eserinin içinden gözlerimizin takip edebileceği bir harita olarak işaret etmek için kullanılabilir.
Yukarıda yer alan sanat eserinde sanatçı rüzgârın kağıdın şekillerindeki hareketini gösterir. Figürlerin çizgileri ve dalgalanan giysilerin çizgileri sanatta da hareketi yansıtır.
9. Tasarım İlkesi: Çeşitlilik
Çeşitlilik Bir kompozisyonun birbirinden farklı unsurlarını ifade eder. Çeşitlilik görsel ilgi ve enerji yaratır. Çok fazla çeşitlilik, bir sanat eserini bunaltıcı gösterebilir. Çeşitlilik, bütünlük ilkesi ile sunulduğunda daha ilgi çekici sanat eserleri ortaya konabilir.
Yukarıda yer alan sanat eserindeki çeşitlilik örneğinde Kandinsky çeşitli çizgiler, şekiller, değerler ve renkler kullanmıştır.
