Herkese merhaba. Bugünkü makalemizi Sanat ve Tasarım kategorisi altına ekliyoruz. Makale konumuz ise Hareketli Görüntü Tarihi – Phenakistoscope Nedir? şeklinde olacak.
1830’lu yılların başlarında Joseph Plateau ve Simon von Stampfer tarafından neredeyse aynı zamanlarda icat edilmiş olan Phenakistoscope tarihteki ilk animasyon aletlerinden bir tanesidir. Yunan kökenli bir kelime olan Phenakistoscope ‘göz aldatması’ anlamı taşımaktadır.
Phenakistoscope Nedir?
Phenakistoscope adlı optik oyuncağı en kısa ve net şekilde şöyle açıklayabiliriz. Orta kısmına delik açılmış olan daire biçiminde bulunan bir düzenek ayna karşısında döndürülürken düzeneğin üzerinde yer alan deliklerden bakan kişiler ise düzenek üzerindeki resimlerin ayna üzerinde hareket halinde olduğunu görürler. Ancak izleyici dönmekte olan bir ayna aracılığı ile değil de Phenakistoscope’a ön taraftan baksaydı düzenek üzerindeki resimlerin birbirine karıştığını görecekti.
Sonraki yıllarda Phenakistoscope geliştirilerek aynı eksen üzerinde dönen iki daireden meydana getirildi. Dairenin tekinde delikler, diğerinde ise resimler yer alıyordu. Deliklerin bulunduğu daireden bakan izleyici ise resimli dairenin de döndürülmesiyle resimlerin hareket ettiği izlenimine kapılıyordu. Joseph Plateu sonrasında göz ve beynin ayrı ayrı halde bulunan resimlerin birleşmiş şekilde algılanabilmesi için resimler arasında belirli bir boşluk bırakılması gerektiğini fark etti. Ve bunun sonucunda saniyede 16 kare görüntü geçirmenin göz yanılsaması oluşturmak için en uygun yol olduğunu buldu. Plateau’nun ulaşmış olduğu bu bilgi daha sonraları sessiz sinema döneminde de kullanılmıştır ve sessiz sinemalar saniyede 16 kare olacak şekilde çekilmiştir.
