Herkese merhaba. Bugünkü makalemizi Sanat ve Tasarım kategorisi altına ekliyoruz. Makale konumuz ise Tasarımda Gestalt Kuramı Ve Gestalt İlkeleri şeklinde olacak.
Gestalt Kuramı Nedir?
İnsan psikolojisi görsel algıda önemli bir role sahiptir. İnsan beyni görmüş olduğu nesnedeki, resimdeki veya tasarımdaki mantığı, yapıyı ve kalıpları anlamaya odaklanmış durumdadır ve bu şekilde dünyayı anlamaya çalışır.
1920’li yıllarda bir grup Alman psikolog insanların çevrelerini ne şekilde algıladıklarına dair bir kuram geliştirdiler. İşte bu kurama biz Gestalt kuramı adını veriyoruz ve bu kuramın çeşitli yasalarına ise Gestalt ilkeleri diyoruz.
Gestalt kuramını kısaca tanımlamak gerekirse bütünden ziyade parçaların bir araya gelişini ve bu parçaların aralarındaki ilişkiyi inceler diyebiliriz.
Bunların da İlgini Çekebileceğini Düşündük
Gestalt kuramını oluşturan ve tasarımda bulunan görselliği açıklamamıza olanak tanıyan çeşitli prensiplere ise Gestalt ilkeleri adı verilmektedir. Gelin hep beraber Gestalt ilkelerinin neler olduğuna örnekler eşliğinde bakalım.
Gestalt İlkeleri ve Örnekleri
1-) Şekil-Zemin İlkesi
Gestalt kuramında bulunan şekil-zemin ilkesi insan beyninin içgüdüsel olarak nesneleri ön planda veya arka planda algıladıklarını belirtir.
Örneğin bir internet sitesine girdiğimiz zaman arka planda bulunan beyaz boşluk (veya site arka planı ne renkse) değil sitede bulunan görseller veya yazılar dikkatimizi çeker. Bu da Gestalt şekil-zemin ilkesine örnek olarak verilebilir.
2-) Benzerlik ilkesi
Gestalt kuramındaki benzerlik ilkesine göre bakmış olduğumuz nesneler birbirine benzer görünüyorsa onları beynimizde birlikte grupladığımızı söylemektedir. Bunun yanı sıra bu nesnelerin aynı işleve sahip olduklarını düşünürüz.
3-) Yakınlık İlkesi
Gesatalt kuramının bir diğer prensibi ise yakınlık ilkesidir. Yakınlık ilkesine göre birbirine yakın pozisyonda bulunan nesneler uzak duran nesnelere göre birbirleri ile daha ilişkili olarak algılanmaktadır.
4-) Ortak Alan İlkesi
Yakınlık ilkesi ile benzerlik gösteren ortak alan ilkesine göre görmüş olduğumuz nesneler aynı kapalı alan içeresinde bulunuyorsa o nesneleri beynimiz gruplanmış olarak algılamaktadır.
5-) Süreklilik İlkesi
Süreklilik ilkesi beynimiz tarafından bir çizgi veya eğri üzerinde düzenlenen öğelerin, doğru veya eğri üzerinde olmayan öğelerden daha ilişkili olarak algılandığını belirrtmektedir.
Örneğin yukarıdaki resimde, eğri çizgideki kırmızı noktalar, düz yatay çizgi üzerindeki kırmızı noktalara göre eğri çizgideki siyah noktalarla daha fazla ilişkili görünmektedir. Bunun nedeni, gözünüzün doğal olarak bir çizgiyi veya bir eğriyi takip etmesidir.
6-) Tamamlama (Kapama) İlkesi
Gestalt ilkeleri arasında bir diğer bahsedeceğimiz tamamlama (kapama) ilkesi olacak. Tamamlama ilkesi görsel öğelerin karmaşık bir düzenlemesine baktığımız zaman, tek ve tanınabilir bir model arama eğiliminde olduğumuzu belirtir.
Yani başka bir deyişle, eksik parçaları olan bir görüntü gördüğünüz zaman, beyniniz görüntüdeki boşlukları doldurarak tam bir görüntü oluşturacak, böylece modeli hala tanıyabileceksiniz.
